Nga Av. Jordan DACI,
Kėshilltar, Zyra pėr Bashkėpunim Ndėrkombėtar Financiar dhe
Ekonomik, Ministria e Financave dhe Ekonomisė
Harmonizimit i legjislaturės me Acquis Communautaire
paraqet njė nga sfidat kryesore pėr shtetet kandidate
pėr anėtarėsim nė BE, duke pėrfshirė ato qė aspirojnė ti
bashkohen BE-sė nė vitet qė po vijnė apo tė ashtuquajturat
vendet e Ballkanit perėndimor. Nė anėn tjetėr, harmonizimi
i legjislaturės ėshtė njė nga tri kriteret kryesore
pėr anėtarėsim nė BE apo tė ashtuquajtuart Kriteret e Kopenhagės
(1993). Nė qershor tė vitit 2003, nė samitin e
Selanikut prapė u rikonfirmua perspektiva e anėtarėsimit
nė BE e shteteve tė Ballkanit perėndimor, duke pėrfshirė
Kosovėn. Megjithėkėtė, status i pazgjidhur i Kosovės
mbetet njė nga pengesat kryesore qė nė njė mėnyrė e
parandalon avancimin e marrėdhėnieve mes Kosovės
dhe BE-sė dhe krijon vėshtirėsi shtesė lidhur me harmonizimin
e legjislaturės me Acquis communautaire. Termi
Acquis communautaire, ėshtė pėrdorur pėr herė tė parė
nė njė mendim tė Komisionit tė BE-sė tė 1 tetorit 1969,
pėrkitazi me parashtrimin e kėrkesės pėr anėtarėsim nga
Britania e Madhe, Danimarka, Irlanda dhe Norvegjia. Ky
term nė mėnyrė mė tė qartė ėshtė pėrdorur nė nenin 2
tė Traktatit tė Bashkimit Evropian, tė njohur gjithashtu si
Traktati i Mastrihtit. Thėnė mė thjesht, Acquis communautaire
do tė thotė rregullat qė e formojnė kornizėn ligjore
funksionale tė Komunitetit Evropian.
Nė fakt, shikuar nga aspekti juridik, procesi i harmonizimit
tė legjislacionit me Acquis Communautaire nuk
paraqet obligim ligjor de jure pėr Kosovėn pėr sa kohė qė
ajo nuk ėshtė anėtare e BE-sė dhe nuk ka marrėdhėnie
kontraktuale me Bashkimin Evropian. Megjithatė, cikli i
tanishėm i miratimit tė ligjeve dhe tė akteve nėnligjore
kėrkon vėrtetimin e pėrputhshmėrisė sė tyre me Acquis
Communautaire. Dokumenti i vėrtetimit lėshohet nga
Agjencia pėr integrime evropiane dhe nga Zyra e kryeministrit.
Harmonizimi i legjislaturės me Acquis communautaire,
nė mes tė tjerash, do tė thotė miratimin e normave juridike
tė Acquis communautaire nė legjislaturėn e vendit.
Miratimi nuk nėnkupton procesin mekanik, me fjalė tė
tjera nuk ėshtė njė pėrafrim tekstual i tekstit ligjor, por njė
pėrafrim standardesh. Ekzistojnė tri lloje tė harmonizimit:
a. harmonizim i plotė; b. harmonizimi i pjesshėm; c. harmonizimi
nuk aplikohet. Forma e tretė ėshtė e vlefshme
pėr ēėshtjet qė nuk hyjnė nėn juridiksionin e institucioneve
tė BE-sė, ndėrsa forma e dytė i pėrfshinė ēėshtjet qė
pjesėrisht hyjnė nėn juridiksionin e institucioneve BE-sė.
Njėkohėsisht me procesin e harmonizimit, tė gjitha
vendet kandidate duhet tė pėrkthejnė nė gjuhėt e tyre
shtetėrore tėrė Acquis communautaire, e cila pėrafėrsisht
i ka 95.500 105.000 faqe. Pėrkthimi ėshtė parakusht pėr
anėtarėsim nė BE, dhe vendet duhet qė vet ti paguajnė
shpenzimet e pėrkthimit. Pėr shembull, pėr vitin 2005
Kroacia ka shpenzuar 1 milion euro, ndėrsa IRJM-ja19 -
rreth 360 mijė euro. Metodologjia e pėrkthimit ngėrthen
krijimin e Njėsisė pėr Pėrkthim dhe Bashkėrendim (NJPB)
dhe gjithashtu parasheh pėrkthime qė bėhen jashtė kėsaj
Njėsie. Pas pėrkthimit, teksti revidohet nga ekspertėt
gjuhėsor dhe nga juristėt me njohuri tė gjuhėve tė huaja,
si dhe mė pastaj futet nė bazėn e tė dhėnave tė dhėnė
nga TAIEX i dhe i komunikohet Komisionit tė BE-sė.
Mirėpo nė rastin e Kosovės ekziston mundėsia e zvogėlimit
tė dukshėm tė shpenzimeve tė pėrkthimit pėrmes njė
marrėveshjeje tė mundshme mes Kosovės, IRJM-sė dhe
Shqipėrisė. Nė bazė tė Marrėveshjes sė Ohrit, IRJM-ja ėshtė
po ashtu e obliguar qė ta pėrkthejė Acquis communautaire
nė gjuhėn maqedone dhe nė atė shqipe. Pėrveē
kėsaj marrėveshjeje, Kosova, IRJM-ja dhe Shqipėria fillimisht
duhet tė hartojnė njė fjalorth tė pėrbashkėt qė do
tė njėsoj tė kuptuarit juridik tė termeve. Gjithashtu nuk
duhet tė harrojmė se nė bazė tė propozimit tė Ahtisarit,
serbishtja ėshtė po ashtu gjuhė zyrtare nė Kosovė. Andaj,
Kosova duhet tė shqyrtojė gjithashtu arritjen e njė marrėveshjeje
me Serbinė lidhur me pėrkthimin e Acquis
communautaire nė gjuhėn serbe.
http://www.kosovo.undp.org/repository/docs/newletter_SHQIP.pdf
©www.nuovage.it dhe www.studenti.forum-2007.com
Kėshilltar, Zyra pėr Bashkėpunim Ndėrkombėtar Financiar dhe
Ekonomik, Ministria e Financave dhe Ekonomisė
Harmonizimit i legjislaturės me Acquis Communautaire
paraqet njė nga sfidat kryesore pėr shtetet kandidate
pėr anėtarėsim nė BE, duke pėrfshirė ato qė aspirojnė ti
bashkohen BE-sė nė vitet qė po vijnė apo tė ashtuquajturat
vendet e Ballkanit perėndimor. Nė anėn tjetėr, harmonizimi
i legjislaturės ėshtė njė nga tri kriteret kryesore
pėr anėtarėsim nė BE apo tė ashtuquajtuart Kriteret e Kopenhagės
(1993). Nė qershor tė vitit 2003, nė samitin e
Selanikut prapė u rikonfirmua perspektiva e anėtarėsimit
nė BE e shteteve tė Ballkanit perėndimor, duke pėrfshirė
Kosovėn. Megjithėkėtė, status i pazgjidhur i Kosovės
mbetet njė nga pengesat kryesore qė nė njė mėnyrė e
parandalon avancimin e marrėdhėnieve mes Kosovės
dhe BE-sė dhe krijon vėshtirėsi shtesė lidhur me harmonizimin
e legjislaturės me Acquis communautaire. Termi
Acquis communautaire, ėshtė pėrdorur pėr herė tė parė
nė njė mendim tė Komisionit tė BE-sė tė 1 tetorit 1969,
pėrkitazi me parashtrimin e kėrkesės pėr anėtarėsim nga
Britania e Madhe, Danimarka, Irlanda dhe Norvegjia. Ky
term nė mėnyrė mė tė qartė ėshtė pėrdorur nė nenin 2
tė Traktatit tė Bashkimit Evropian, tė njohur gjithashtu si
Traktati i Mastrihtit. Thėnė mė thjesht, Acquis communautaire
do tė thotė rregullat qė e formojnė kornizėn ligjore
funksionale tė Komunitetit Evropian.
Nė fakt, shikuar nga aspekti juridik, procesi i harmonizimit
tė legjislacionit me Acquis Communautaire nuk
paraqet obligim ligjor de jure pėr Kosovėn pėr sa kohė qė
ajo nuk ėshtė anėtare e BE-sė dhe nuk ka marrėdhėnie
kontraktuale me Bashkimin Evropian. Megjithatė, cikli i
tanishėm i miratimit tė ligjeve dhe tė akteve nėnligjore
kėrkon vėrtetimin e pėrputhshmėrisė sė tyre me Acquis
Communautaire. Dokumenti i vėrtetimit lėshohet nga
Agjencia pėr integrime evropiane dhe nga Zyra e kryeministrit.
Harmonizimi i legjislaturės me Acquis communautaire,
nė mes tė tjerash, do tė thotė miratimin e normave juridike
tė Acquis communautaire nė legjislaturėn e vendit.
Miratimi nuk nėnkupton procesin mekanik, me fjalė tė
tjera nuk ėshtė njė pėrafrim tekstual i tekstit ligjor, por njė
pėrafrim standardesh. Ekzistojnė tri lloje tė harmonizimit:
a. harmonizim i plotė; b. harmonizimi i pjesshėm; c. harmonizimi
nuk aplikohet. Forma e tretė ėshtė e vlefshme
pėr ēėshtjet qė nuk hyjnė nėn juridiksionin e institucioneve
tė BE-sė, ndėrsa forma e dytė i pėrfshinė ēėshtjet qė
pjesėrisht hyjnė nėn juridiksionin e institucioneve BE-sė.
Njėkohėsisht me procesin e harmonizimit, tė gjitha
vendet kandidate duhet tė pėrkthejnė nė gjuhėt e tyre
shtetėrore tėrė Acquis communautaire, e cila pėrafėrsisht
i ka 95.500 105.000 faqe. Pėrkthimi ėshtė parakusht pėr
anėtarėsim nė BE, dhe vendet duhet qė vet ti paguajnė
shpenzimet e pėrkthimit. Pėr shembull, pėr vitin 2005
Kroacia ka shpenzuar 1 milion euro, ndėrsa IRJM-ja19 -
rreth 360 mijė euro. Metodologjia e pėrkthimit ngėrthen
krijimin e Njėsisė pėr Pėrkthim dhe Bashkėrendim (NJPB)
dhe gjithashtu parasheh pėrkthime qė bėhen jashtė kėsaj
Njėsie. Pas pėrkthimit, teksti revidohet nga ekspertėt
gjuhėsor dhe nga juristėt me njohuri tė gjuhėve tė huaja,
si dhe mė pastaj futet nė bazėn e tė dhėnave tė dhėnė
nga TAIEX i dhe i komunikohet Komisionit tė BE-sė.
Mirėpo nė rastin e Kosovės ekziston mundėsia e zvogėlimit
tė dukshėm tė shpenzimeve tė pėrkthimit pėrmes njė
marrėveshjeje tė mundshme mes Kosovės, IRJM-sė dhe
Shqipėrisė. Nė bazė tė Marrėveshjes sė Ohrit, IRJM-ja ėshtė
po ashtu e obliguar qė ta pėrkthejė Acquis communautaire
nė gjuhėn maqedone dhe nė atė shqipe. Pėrveē
kėsaj marrėveshjeje, Kosova, IRJM-ja dhe Shqipėria fillimisht
duhet tė hartojnė njė fjalorth tė pėrbashkėt qė do
tė njėsoj tė kuptuarit juridik tė termeve. Gjithashtu nuk
duhet tė harrojmė se nė bazė tė propozimit tė Ahtisarit,
serbishtja ėshtė po ashtu gjuhė zyrtare nė Kosovė. Andaj,
Kosova duhet tė shqyrtojė gjithashtu arritjen e njė marrėveshjeje
me Serbinė lidhur me pėrkthimin e Acquis
communautaire nė gjuhėn serbe.
http://www.kosovo.undp.org/repository/docs/newletter_SHQIP.pdf
©www.nuovage.it dhe www.studenti.forum-2007.com